മംഗള ഗൗരി
വ്യത്യസ്തമായ ആചാരാനുഷ്ഠാനങ്ങളാൽ സമ്പന്നവും പ്രസിദ്ധവുമാണ് ചെട്ടികുളങ്ങരയിലെ ഭഗവതി ക്ഷേത്രവും അവിടുത്തെ കുംഭഭരണി മഹോത്സവവും. ചാന്താട്ടം, കെട്ടുകാഴ്ച, കുത്തിയോട്ടം, കുതിരമൂട്ടില്‍ കഞ്ഞി സദ്യ , കൊഞ്ചും മാങ്ങക്കറി എന്നിവയാണ് ഈ ആചാരാനുഷ്ഠാനങ്ങളിൽ ചിലത്.

ദാരുവിഗ്രഹത്തിൽ ചാന്താട്ടം
ചെട്ടികുളങ്ങര ഭഗവതിയുടെ വിഗ്രഹം ദാരുബിംബമാണ്. മരം കൊണ്ടുള്ള വിഗ്രഹമായതിനാൽ തന്നെ ചാന്താട്ടം ഇവിടത്തെ പ്രധാന ചടങ്ങാണ്. തേക്കിന്റെ തടിയില്‍ നിന്നെടുക്കുന്ന ദ്രാവകം ഒന്‍പത് കുടങ്ങളിലാക്കി പൂജിച്ച് ഉച്ചപൂജയ്ക്ക് ദാരുവിഗ്രഹത്തില്‍ അഭിഷേകം ചെയ്യുന്ന ചടങ്ങാണ് ചാന്താട്ടം. ശിലാവിഗ്രഹങ്ങള്‍ സംരക്ഷിക്കാന്‍ എണ്ണ അഭിഷേകവും ദാരുവിഗ്രഹങ്ങള്‍ കേടുകൂടാതെ സൂക്ഷിക്കാന്‍ ചാന്താട്ടവുമാണ് നടത്തുക. ദിവസം 9 ആൾക്കാർ വീതം ഈ വഴിപാട് വർഷങ്ങൾക്ക് മുൻപ് ബുക്ക് ചെയ്ത് ഉറപ്പിക്കുകയാണ് പതിവ്. കൊടുങ്ങല്ലൂർ അമ്മയുടെ അംശമായ ഭദ്രകാളി ദേവിയാണ് പ്രധാന വിഗ്രഹം. കിഴക്കോട്ടാണ് ദര്‍ശനം. ദിവസേന മൂന്നു നേരം പൂജ. പ്ലാക്കുടി തന്ത്രമാണ് ആചരിക്കുന്നത്. ബാലകന്‍, ഗണപതി, യക്ഷി, മൂര്‍ത്തി, നാഗരാജാവ് ഉപദേവതമാര്‍. എല്ലാ മതക്കാര്‍ക്കും ക്ഷേത്ര മതില്‍ക്കെട്ടിൽ പ്രവേശനം ഉണ്ടെന്നതാണ് ചെട്ടികുളങ്ങരയുടെ പ്രധാന പ്രത്യേകത.

കുതിരമൂട്ടില്‍ കഞ്ഞി സദ്യ
കുംഭ ഭരണിയാണ് ഇവിടുത്തെ പ്രധാന ആഘോഷം. അന്ന് നാനാജാതി മതസ്ഥരായ ആളുകള്‍ ക്ഷേത്രത്തില്‍ നിന്ന് കഞ്ഞിയും പുഴുക്കും കഴിക്കാറുണ്ട്. കുതിരമൂട്ടില്‍ കഞ്ഞി സദ്യ എന്നാണ് ഇതിന് പറയാറ്. ഭക്തർ നടത്തുന്ന നേർച്ചയാണ് കുതിരമൂട്ടിൽ കഞ്ഞി. പരമ്പരാഗതമായ രീതിയിൽ തന്നെയാണ് ഇന്നും ഈ വഴിപാട് നടത്തുന്നത്. ഭഗവതി ഈ നാട്ടിൽ വന്നപ്പോൾ ആദ്യം കഴിച്ച ആഹാരം എന്ന സങ്കല്പവും ഇതിന് പിന്നിലുണ്ട്. ഇലയും, തടയും, പ്ലാവിലയുമാണ് ഇപ്പോഴും ഇതിന് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. മുതിരപ്പുഴുക്കും, അസ്ത്രവും, കടുകുമാങ്ങയും ഇതിലെ ഒഴിച്ചു കൂടാനാവത്ത വിഭവങ്ങളാണ്. വഴിപാട് നടത്തുന്ന ആളിന്റെ കഴിവനുസരിച്ച് സദ്യയിലെ വിഭവങ്ങളുടെ എണ്ണവും കൂടും. മധ്യതിരുവിതാംകൂറിന്റെ കാർഷിക സമൃദ്ധിയുടെ പഴയ ഓർമ്മകൾ ഇതുപോലെ ഇവിടുത്തെ പല കാര്യങ്ങളിലും കാണാം.

കൊഞ്ചും മാങ്ങ കറി
കുംഭഭരണി നാളിൽ ചെട്ടികുളങ്ങരക്കാർ വീടുകളിൽ കൊഞ്ചുമാങ്ങ എന്ന വിശേഷ വിഭവം ഉണ്ടാക്കുന്നു. ഇത് വീട്ടുസദ്യയിലെ അനിവാര്യ വിഭവമായി കണക്കാക്കുന്നു. ഇതിന് പിന്നിലെ ഐതിഹ്യം: ഒരു ഭരണിദിവസം കൊഞ്ചും മാങ്ങ പാചകം ചെയ്യുന്നത്തിനിടെ വിടിനു സമീപത്ത് കൂടെ കുത്തിയോട്ട ഘോഷയാത്ര കടന്നു പോയപ്പോൾ, ഘോഷയാത്ര കാണണം എന്ന് ആ വീട്ടമ്മക്ക്‌ ആഗ്രഹം ഉണ്ടായി. എന്നാൽ അടുപ്പിൽ ഇരിക്കുന്ന കൊഞ്ചും മാങ്ങ വിട്ടുപോകാൻ വീട്ടമ്മക്ക് ആകുമായിരുന്നില്ല. ഒടുവിൽ കറികരിയരുതേ എന്ന് ഭഗവതിയെ വിളിച്ച് പ്രാർത്ഥിച്ചിട്ട് വിട്ടമ്മ കുത്തിയോട്ടം കാണാൻ പോയി. മടങ്ങി എത്തിയപ്പോൾ കറി തയ്യാറായിരുന്നു. ഈ കാര്യം പ്രദേശമാകെ പരന്നു. കാലാന്തരത്തിൽ കൊഞ്ചും മാങ്ങ എന്ന വിഭവം കുംഭഭരണിക്ക് ഇവിടെ അനിവാര്യമായി. കൊടുങ്ങല്ലൂരിൽ നിന്നും ചെട്ടികുളങ്ങരയിലെത്തിയ ഭഗവതിക്ക് കരയിലെ ഒരു വിട്ടിൽ കൊഞ്ചും മാങ്ങയും കൂട്ടി ഭക്ഷണം നൽകി എന്നും മറ്റൊരു ഐതിഹ്യമുണ്ട്.

കുത്തിയോട്ടം
ഭക്തർ നടത്തുന്ന കുത്തിയോട്ടമാണ് കുംഭഭരണി ഉത്സവത്തിലെ പ്രധാന വഴിപാട്. കുത്തിയോട്ടം എന്ന അനുഷ്ഠാന കല ചെട്ടികുളങ്ങരയിലും പ്രാന്തപ്രദേശങ്ങളിലും നിലവിലുള്ള ഒന്നാണ്. ഈ പ്രദേശത്ത് നിരവധി കുത്തിയോട്ട സംഘങ്ങൾ ഉണ്ട്. ഓരോ സംഘത്തിനും ഓരോ ആശാൻ ഉണ്ടാകും. പ്രധാനമായും ബാലന്മാരെയാണ് പരിശീലിപ്പിക്കുന്നത്. പ്രത്യേക രീതിയിൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ പാട്ടുകൾ കുത്തിയോട്ടത്തിനു പാടുന്നു. ഒരു കുത്തിയോട്ടം വഴിപാടായി നടത്തുന്നതിന് ലക്ഷക്കണക്കിന് രൂപ ചെലവ് വരും. കുത്തിയോട്ടത്തിൽ ആൺകുട്ടികൾക്ക് എല്ലാ മതപരമായ ചടങ്ങുകളും ശിവരാത്രി മുതൽ ഭരണി ദിവസം വരെയുള്ള ഒരാഴ്ച കൊണ്ട് പഠിപ്പിക്കും. ഈ കാലയളവിൽ കുട്ടി വ്രതാനുഷ്ഠാനം നടത്തണം. ഭരണി ദിവസം രാവിലെ കുട്ടിയുടെ ശരീരത്തിൽ സ്വർണ്ണനൂൽ ചുറ്റിക്കെട്ടി ഘോഷയാത്രയായി ക്ഷേത്രത്തിലേക്ക് എഴുന്നള്ളിക്കുന്നു. ചൂരൽ മുറിയുന്ന ചടങ്ങ്‌ എന്നാണ് ഈ ചടങ്ങിനു പറയുന്ന പേര്.
ബാലന്മാരെ ഒരുക്കി കിന്നരി വച്ച തൊപ്പി, മണിമാല, കയ്യിൽ മടുവും കാപ്പും എന്നിവ ധരിപ്പിക്കും. ശേഷം ദേഹമാസകലം കളഭം പൂശി തറ്റുടുപ്പിക്കും. അതിനു മുകളിലായി വാഴയില വാട്ടിക്കെട്ടി അരമണി ചാർത്തി, ഇരുകൈകളും ശിരസിനു മുകളിൽ ചേർത്തു പിടിച്ച്‌ കയ്യിൽ പഴുക്കാപ്പാക്ക്‌ തറച്ച കത്തി പിടിപ്പിക്കും. പിന്നീട്‌ കുട്ടികളുടെ അരയിൽ സ്വർണ്ണമോ, വെള്ളിയോ കൊണ്ടു നിർമ്മിച്ച നൂൽ കോർക്കും. ഇതാണ്‌ ചൂരൽ മുറിയൽ. വെഞ്ചാമരം കൊണ്ടു വീശിയും പനിനീർ തളിച്ചും ഘോഷയാത്രയായാണ്‌ ബാലന്മാരെ ക്ഷേത്രത്തിലേക്ക്‌ കൊണ്ടുവരുന്നത്‌. ലോഹനൂൽ ഊരിയെടുത്ത്‌ ദേവിക്ക്‌ സമർപ്പിക്കുന്നതോടെ കുത്തിയോട്ടം വഴിപാട്‌ അവസാനിക്കും.

കെട്ടുകാഴ്ച
ചെട്ടികുളങ്ങര ക്ഷേത്രത്തിലെ നൂറ്റണ്ടുകൾ പഴക്കമുള്ള ആഘോഷമാണ്‌ കെട്ടുകാഴ്ച. കുംഭഭരണി നാൾ ഉച്ചകഴിഞ്ഞ് കെട്ടുകാഴ്ച നടക്കുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിന് ചുറ്റുമുള്ള 13 കരകളുടെ പങ്കാളിത്തത്തോടെ ആണ് കെട്ടുകഴ്ച നടക്കുന്നത്. ഭീമാകാരമായ അലങ്കരിച്ച എടുപ്പുകുതിരകളും രഥങ്ങളും ഭീമൻ, പാഞ്ചാലി, ഹനുമാൻ തുടങ്ങിയ ഇതിഹാസ കഥാപാത്രങ്ങളുടെ രൂപങ്ങളും ഘോഷയാത്രയായി ക്ഷേത്രത്തിന് കിഴക്കുവശത്ത് വയലിൽ എത്തിക്കുന്നു. രാത്രിയിൽ ദേവിയുടെ രൂപം ഘോഷയാത്രയായി വയലിലുള്ള ഓരോ രൂപങ്ങളെയും ദർശിച്ച് 13 കരകളിലും പ്രസാദിച്ചു എന്ന് ഉറപ്പുവരുത്തും. തുടർന്ന് ഈ രൂപങ്ങൾ ഓരോ കരകളുടെയും കാവുകളിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുന്നു. കെട്ടുകാഴ്ച എഴുന്നള്ളത്ത് ഓരോ കരയുടെയും ക്രമം അനുസരിച്ച് വയലിൽ ഇറക്കുകയാണ് പതിവ്. ഇതിൽ ഒന്നാമത്തെ കര ഈരേഴ തെക്ക് കരയാണ്. കെട്ടുകാഴ്ചയുടെ ഭാഗമായ കുതിര എന്ന രൂപത്തിനു ‘കുതിര’ എന്ന ജീവിയുമായി താരതന്മ്യം ചെയ്യാവുന്ന രൂപമല്ല ഉള്ളത്. അത് അംബരചുംബിയായ ഗോപുരം പോലെ ഒന്നാണ്. ഭീമൻ,പാഞ്ചാലി, ഹനുമാൻ എന്നീ രൂപങ്ങൾ ദാരുശില്പങ്ങളാണ്. ഈ ദാരുശില്പങ്ങൾ ഒരുക്കിയെടുക്കുവാനുള്ള പരമ്പരാഗതമായ അവകാശം ഒരു ആശാരിക്കുടുംബത്തിനു സ്വന്തമാണ്. ഓരോ കരയുടെയും കുതിരയുടെ മധ്യഭാഗത്തായി പ്രഭട എന്നു പറയുന്ന ദാരുരൂപം പ്രദർശിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. ഓരോ കുതിരയ്ക്കും മുകളിൽ ഏഴ് താഴെ ആറ് എന്ന കണക്കിൽ 13 എടുപ്പുകൾ കാണാം. കുതിരയ്ക്ക് 125 അടിയിൽ കൂടുതൽ ഉയരം ഉണ്ടാകും. നാലുചക്രങ്ങളിൽ ഉറപ്പിക്കുന്ന അടിച്ചട്ടത്തിന്റെ മുകളിലാണ് ഓരോതട്ടുകളും പണിതുറപ്പിക്കുക. സമചതുരാകൃതിയിൽ ഒരേ വലിപ്പത്തിൽ മേൽക്കൂടാരം വരെ പോകുന്നതാണ് കുതിരയുടെ ഘടന. അടികൂടാരം, ഇടക്കൂടാരം, മേൽക്കൂടാരം എന്ന മൂന്നു ഭാഗങ്ങൾ കുതിരയ്ക്കുണ്ട്. ഇടക്കൂടാരത്തിനും അടിക്കൂടാരത്തിനും ഇടയിലുള്ള സ്ഥലത്താണ് നെറ്റിപ്പട്ടവും തിടമ്പും ദാരുശില്പങ്ങളും ഒരുക്കുക. പിരമിഡ് ആകൃതിയും നീണ്ട നാമ്പും കൂടിയതാണ് മേൽക്കൂടാരം. അടിത്തട്ടിന് മുകിലോട്ടുള്ള തട്ടുകൾ നിലത്തുവച്ച് പണിക്കൂറ തീർത്ത് കപ്പിയും കയറും ഉപയോഗിച്ച് ഉയർത്തി ഒന്നിനുമുകളിൽ ഒന്നായി ചട്ടത്തിൽ ഉറപ്പിക്കുന്നു. വെള്ളത്തുണിയും തൊങ്ങലുകളും വർണ്ണക്കടലാസുകളുമാണ് അലങ്കാരപ്പണിക്ക് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. തേരിനെക്കാൾ വർണ്ണവൈവിധ്യം കുതിരയ്ക്കുണ്ടായിരിക്കും.
ചെട്ടികുളങ്ങരയിൽ 5 തേരുകളും 6 കുതിരകളുമാണ് കെട്ടുകാഴ്ചയായി വരുന്നത്. മറ്റം വടക്ക്, തെക്ക് കരക്കാരാണ് ഭീമന്റെയും ഹനുമാന്റെയും രൂപങ്ങൾ കെട്ടുകാഴ്ചകളായി ക്ഷേത്രത്തിന്റെ കിഴക്കുവശത്തെ കാഴ്ചക്കണ്ടത്തിൽ കുംഭഭരണി നാളിൽ സന്ധ്യയോടെ എത്തിക്കുന്നത്. തേരും കുതിരയും ഭീമനും ഹനുമാനും ഒരുക്കുന്ന ഈ വർണ്ണക്കാഴ്ചയ്ക്കു സമാനമായൊരു ദൃശ്യം ലോകത്തൊരിടത്തും ഇല്ല. കറുപ്പിലും ചുവപ്പിലും അഗ്നിപ്രഭയിലും അഭിരമിക്കുന്ന, ആണ്ടിലൊരിക്കൽ ചെട്ടിക്കുളങ്ങര ഭഗവതിനടയിൽ അരങ്ങേറുന്ന, ഈ കെട്ടുകാഴ്ചകളുടെ ചന്തം മറ്റൊന്നിനും ഇല്ല .

കുട്ടികളുടെ കെട്ടുകാഴ്ച

മീനത്തിലെ അശ്വതിയിലും ഇവിടെ കെട്ടുകാഴ്ചയുണ്ട്. കുട്ടികളുടെ കെട്ടുകാഴ്ച എന്ന് ഇത് അറിയപ്പെടുന്നു. അന്ന് കുട്ടികളുടെ വഴിപാടായി നാനൂരില്‍ പരം കെട്ടുകാഴ്ചകളാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെത്തുക. അതുകൊണ്ട് ചിലരിത് കെട്ടുകാഴ്ചയേക്കാള്‍ പ്രധാനമായ ആഘോഷമായി കരുതുന്നു. അശ്വതിനാൾ കെട്ടുകാഴ്ച നടന്നാല്‍ മീനഭരണി ദിവസം ഇവിടെ നട തുടക്കാറില്ല. ഭഗവതി കൊടുങ്ങല്ലൂരിലേക്ക് പോകുന്നു എന്നാണ് സങ്കല്‍പ്പം.

വിഗ്രഹം കൈവെള്ളയിലും
വൃശ്ചികത്തിലെ ഭരണി മുതല്‍ ചെട്ടികുളങ്ങരയില്‍ ഉത്സവ കാലം തുടങ്ങും. വൃശ്ചിക ഭരണിക്ക് വിഗ്രഹം കൈവെള്ളയില്‍ ഏന്തിയാണ് എഴുന്നള്ളത്ത്. എന്നാല്‍ ധനുമാസം മുതല്‍ മീനത്തിലെ അശ്വതി വരെ തോളില്‍ ഏറ്റി നടക്കാവുന്ന ജീവതയില്‍ ആണ് വിഗ്രഹം എഴുന്നള്ളിക്കുക. മകരത്തിലെ ഭരണി കഴിഞ്ഞു വരുന്ന മകയിരം നാളില്‍ കൈനീട്ടപ്പറ ഇത് പുരാതന തറവാടായ ചെമ്പോലില്‍ നിന്നാണ്. പൂയം മുതല്‍ പറയ്‌ക്ക് എഴുന്നള്ളിപ്പാണ്. ഈരേഴ തെക്ക്, ഈരേഴ വടക്ക്, കൈത തെക്ക്, കൈത വടക്ക്, കണ്ണമംഗലം തെക്ക്, കണ്ണമംഗലംവടക്ക്, പേള, കടവൂര്‍, ആഞ്ഞിലിപ്ര, മറ്റം തെക്ക്, മറ്റം വടക്ക്, മേനാംപള്ളി, നടൈക്കാവ് എന്നീ പതിമൂന്ന് കരകളില്‍ നിന്നാണ് പറയെടുപ്പ്.

ആയിരത്തൊന്നു തിരി വിളക്ക്
ക്ഷേത്രത്തിനു മുന്നില്‍ 13 തട്ടുള്ള ആല്‍ വിളക്കുണ്ട്. 1001 തിരികള്‍ കത്തിക്കാനുള്ള ഈ വിളക്കിന്റെ തട്ടുകള്‍ പതിമൂന്നു കരകളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. നാലമ്പലത്തിന്റെ വാതിലുകളിലും ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ചുവരുകളിലും മനോഹരമായ ശില്‍പ്പങ്ങളുണ്ട്. ചാന്താട്ടവും കുത്തിയോട്ടവുമാണ് പ്രധാന വഴിപാടുകള്‍. അര്‍ച്ചന, തുലാഭാരം തുടങ്ങിയ വഴിപാടുകള്‍ വേറെയും. മകര ഭരണി ദിവസം തീരും വിധം ചെട്ടികുളങ്ങര ക്ഷേത്രത്തില്‍ സപ്താഹ യജ്ഞവും നടത്താറുണ്ട്. ഇതോടൊപ്പം സമൂഹസദ്യയും നടത്താറുണ്ട്.

ഓണാട്ടുകരയുടെ പരദേവത
ചെട്ടികുളങ്ങര ഉൾപ്പെടുന്ന മാവേലിക്കര താലൂക്ക്, കാർത്തികപ്പള്ളി താലൂക്ക് എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന പ്രദേശം പൊതുവേ ഓണാട്ടുകര എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്നു. അതിനാൽ ചെട്ടികുളങ്ങര അമ്മയെ ഓണാട്ടുകരയുടെ പരദേവത എന്നും വിളിക്കുന്നു. പ്രതിഷ്ഠ ഭദ്രകാളിയാണ് എങ്കിലും പ്രഭാതത്തിൽ ദേവി സരസ്വതിയായും മധ്യാഹ്നത്തിൽ മഹാലക്ഷ്മിയായും സായംസന്ധ്യ നേരത്ത് ശ്രീ ദുർഗ അഥവാ ഭദ്രകാളി എന്നീ രൂപങ്ങളിലും വിരാജിക്കുന്നു എന്നു സങ്കല്പം. അതു കൊണ്ട് മൂന്ന് നേരവും മൂന്നു രീതിയിലുള്ള പൂജകൾ ഇവിടുത്തെ പ്രത്യേകതയാണ്.

ഐതിഹ്യം
ചെട്ടികുളങ്ങര ദേവി കൊടുങ്ങല്ലൂർ ഭഗവതിയുടെ മകൾ എന്നാണു സങ്കല്പം. പണ്ട് ഈരേഴ തെക്ക് കരയിലെ ചെമ്പോലിൽ വീട്ടിലെ കുടുംബനാഥൻ താങ്കളും സുഹൃത്തുക്കളായ പുതുപ്പുരയ്ക്കല്‍ ഉണ്ണിത്താനും കൈതതെക്ക് മങ്ങാട്ടച്ചനും മേച്ചേരിൽ പണിക്കരും കൊയ്പ്പള്ളി കാരാഴ്മ ക്ഷേത്രത്തിൽ ഉത്സവം കാണാൻ പോയി. അവിടുത്തെ കരപ്രമാണിമാർ അവരെ എന്തോ പറഞ്ഞ് അപമാനിച്ചു. ഇതിൽ ദുഃഖിതരായ അവർ ചെട്ടികുളങ്ങരയിൽ മടങ്ങിയെത്തി പുതിയ ക്ഷേത്രം നിര്മ്മിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ആലോചിച്ചു. അവർ തീർത്ഥാടനത്തിനായി പുറപ്പെട്ട് കൊടുങ്ങല്ലൂരിലെത്തി ഭജനം പാർത്തു. പന്ത്രണ്ടാം ദിവസം ദേവി അവർക്ക് സ്വപ്നദർശനം നൽകുകയും, ചെട്ടികുളങ്ങരയിൽ ദേവീസാന്നിധ്യം ഉണ്ടാവുമെന്ന് അരുളിച്ചെയ്തു. ക്ഷേത്ര വെളിച്ചപ്പാട് തന്റെ വാൾ അവർക്ക് കൊടുത്തു. ഏതാനും നാൾ കഴിഞ്ഞ് ഒരു വൃദ്ധ ചെട്ടികുളങ്ങര ക്ഷേത്രത്തിന്റെ വടക്കുപടിഞ്ഞാറ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന കരിപ്പുഴത്തോടിന്റെ കരയിലെത്തുകയും ഒരു കടത്തുകാരൻ അവരെ ഇക്കരെ കടത്തുകയും ചെയ്തു. ചെട്ടികുളങ്ങരയിലെ ബ്രാഹ്മണ ഗൃഹത്തിന്റെ മേച്ചിൽ ജോലികൾ നടന്നു കൊണ്ടിരിക്കുമ്പോൾ വൃദ്ധ അവിടെയെത്തി അവിടെ നിന്നും മുതിരപ്പുഴുക്കും കഞ്ഞിയും വാങ്ങിക്കുടിച്ചു. അതിനു ശേഷം വൃദ്ധ പൊടുന്നനെ അപ്രത്യക്ഷയായി . ഈ സംഭവത്തെത്തുടർന്ന് ജ്യോത്സ്യന്മാരെ വരുത്തി പ്രശ്നം വയ്പ്പിച്ചപ്പോൾ ദേവീസാന്നിദ്ധ്യം പ്രകടമാണെന്ന് തെളിഞ്ഞു. തുടർന്ന് നാട്ടുകാർ ചേർന്ന് അവിടെ ക്ഷേത്രം പണികഴിപ്പിച്ചു.

13 കരകൾ ഉൾപ്പെട്ട ക്ഷേത്രം
ആലപ്പുഴ ജില്ലയിലെ മാവേലിക്കര താലൂക്കിൽ തിരുവല്ല – കായംകുളം സംസ്ഥാന പാതയുടെ ഓരത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന പ്രസിദ്ധ ക്ഷേത്രമാണ് ചെട്ടികുളങ്ങര ശ്രീ ഭഗവതീ ക്ഷേത്രം അഥവാ ശ്രീദേവി ക്ഷേത്രം. കൊല്ലം ആലപ്പുഴ ദേശീയ പാതയില്‍ കായംകുളത്തെത്തി അവിടെ നിന്നും മാവേലിക്കരയ്ക്കുള്ള റോഡില്‍ ആറു കിലോമീറ്റര്‍ പോയാലും ചെട്ടികുളങ്ങരയായി. ഭഗവതി ക്ഷേത്രങ്ങളില്‍ ഏറെ പ്രധാനമാണ് മാവേലിക്കരയ്ക്ക് നാലു കിലോമീറ്റർ പടിഞ്ഞാറുളള ഈ ക്ഷേത്രം.
തിരുവിതാംകൂർ ദേവസ്വം ബോർഡിന്റെ കണക്കുകൾ അനുസരിച്ച് ദേവസ്വത്തിന് ശബരിമല കഴിഞ്ഞാൽ ഏറ്റവും അധികം വരുമാനം ലഭിക്കുന്ന ക്ഷേത്രമാണിത്.
13 കരകൾ ഉൾപ്പെട്ടതാണു ചെട്ടികുളങ്ങര ക്ഷേത്രം. ഈരേഴ(തെക്ക്), ഈരേഴ (വടക്ക്), കൈത(തെക്ക്), കൈത(വടക്ക്) എന്നിവ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ 4 ഭാഗത്തുമായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. മറ്റുള്ള കരകൾ കണ്ണമംഗലം (തെക്ക്), കണ്ണമംഗലം (വടക്ക്),പേള, കടവൂർ , ആഞ്ഞിലിപ്ര, മറ്റം,(വടക്ക്), മറ്റം:(തെക്ക്), മേനാംപള്ളി, നടക്കാവ് ഇവയാണ്.

Story Summary: Chettikulanga Devi Temple: Kumbha Bharani Festival and Special Rituals